Szukasz porady? Napisz na: ekspert.doradztwo-podatkowe@gazeta.pl

Podatek VAT to podatek pośredni, który stanowi największe wpływy do budżetu państwa. Wliczany jest w cenę towaru lub usługi przez sprzedawcę, który jest podatnikiem VAT, obciąża konsumenta.

Opodatkowaniu takim podatkiem podlegają:

⇒  odpłatna dostawa towarów, odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju

⇒  eksport towarów

⇒  import towarów na terytorium kraju

⇒  wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju

⇒  wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

Podatnikami tego podatku są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, osoby fizyczne, które samodzielnie wykonują działalność gospodarczą bez względu na rezultat prowadzonej działalności.

Aktualnie obowiązujące stawki podatku VAT:

0% - jest to stawka preferencyjna stosowana między innymi w przypadku eksportu oraz wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów, dla dostawy przez sprzedawcę towarów, w stosunku do których zwrócono kupującemu VAT, dla takich towarów jak: drukarki, skanery, jednostki centralne komputerów, serwery, monitory, zestawy komputerów stacjonarnych

5% - stawka obejmująca żywność nieprzetworzoną, książki i czasopisma specjalistyczne, podstawowe produkty żywnościowe w postaci pieczywa, nabiału, przetworów mięsnych, przetworów zbożowych

7% - jest to stawka, która naliczana jest przez nabywcę towarów od rolnika ryczałtowego

8% - podlegają jej takie produkty jak owoce, warzywa, zwierzęta hodowlane, nasiona roślin, drzewo opałowe, ryby, wyroby ciastkarskie, makarony, cukier, gotowe pasze dla zwierząt

23% - stawka podstawowa, która obejmuje towary nie zaliczane do poprzednich grup

Wyróżnia się jeszcze czynności zwolnione, które nie generują obowiązku płatności podatku VAT, obejmują między innymi dostawę towarów używanych, dostawa złota dla Narodowego Banku Polskiego,  usługi transportu sanitarnego, usługi w zakresie obowiązkowych świadczeń społecznych, wykaz tych czynnośći znajduje się w art. 43 ustawy o VAT.

Wykaz produktów, które podlegają poszczególnym stawką podatku VAT znajduje się w załącznikach do ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, listy w przypadku niektórych stawek podatku są bardzo długie.

Przedsiębiorcy, którzy są podatnikami podatku VAT rozliczają się miesięcznie lub kwartalnie. Deklarację należy składać do Urzędu Skarbowego do 25 dnia miesiąca następującego po danym miesiącu bądź kwartalnie.  

Podatnicy mają możliwość odliczenia kwoty wolnej od podatku to taki prezent od ustawodawcy, który umożliwia zmniejszenie zobowiązania podatkowego. W Polsce kwota ta równa jest 3091 zł, to teoretyczna wysokość wynagrodzenia, która nie spowoduje konieczności zapłacenia podatku, w praktyce odlicza się od obliczonego podatku kwotę 556,02 zł. Mogą odliczyć ją sobie podmioty rozliczające się z Urzędem Skarbowym na zasadach ogólnych. Jeśli łączona jest praca na podstawie umowy oraz prowadzenie działalności gospodarczej odliczenie takiej kwoty przysługuję wtedy podmiotowi tylko z jednego tytułu.

Kwota wolna od podatku jaka przysługuję Polakom jest jedną z najniższych wśród państw Unii Europejskiej oprócz tego jej waloryzacja dokonywana była w 2009 roku.

W porównaniu do innych krajów kwota wolna od podatku po przeliczeniu na polskie złote :

→  Grecja 20 000 zł

→  Francja 25 000 zł

→  Niemcy 30 000 zł

→  Wielka Brytania 50 000 zł

→  Hiszpania 75 000 zł

Na tle tych państw wypadamy bardzo słabo, niestety prawda jest też taka,  że dochody większości Polaków są nieporównywalne do dochodów jakie osiądane są przez obywateli tych państw. 

Coraz częściej dochodzi do oszustw podatkowych, które uszczuplają budżet państwa polskiego. Do nie dawna faworytem w tej dziedzinie były pręty stalowe obecnie na czołówce listy znajduje się handel telefonami. Według danych unijnego urzędu statystycznego w roku 2012 do Polski przywieziono telefony komórkowe, których wartość była równa 1,4 mld euro. Z kolei z danych jakie posiada Polska wartość tych telefonów to około 1 mld euro. Występująca rozbieżność to aż 400 mln euro. Różnice te cały czas się zwiększają i stanowią bardzo poważny problem dla państwa. Opinie ekspertów są zgodne, że takie zjawisko dowodzi na to, że handel jaki prowadzony jest między Polską a innymi krajami Unii Europejskiej nie jest rejestrowany przez polską administrację rządową, czego konsekwencją jest brak opodatkowania podatkiem od towarów i usług ( podatkiem VAT ) .

W gronie oszustów znajdują się firmy, które funkcjonują na polskim rynku bardzo krótko, najczęściej powstają w celu dokonania tylko kilku transakcji. Takich firm pojawia się coraz więcej i zjawisko zaczyna nabierać na sile.

Czy jest jakiś sposób aby walczyć z oszustami podatkowymi?

Eksperci uważają, że takim sposobem będzie tzw. przepis o odwróconym lub solidarnym VAT, który  powinien objąć swoim zasięgiem handel telefonami komórkowymi.

Ten sposób wykorzystano już  w sprawie przekrętów związanych z prętami stalowymi i zjawisko ucichło.

Zawsze będzie tak, że jedne podmioty zgodnie z prawem będą opłacać należny podatek, inne tej czynności będą unikać. Pokrzywdzone w takiej sytuacji są nie tylko podmioty, które regulująca zobowiązania podatkowe ale także całe państwo, bo jak wiadomo dochody z podatków są największym wpływem zasilającym budżet państwa.

Każdy z podatników wie, że procedury podatkowe są bardzo skomplikowane i często nie do zrozumienia dla podmiotów, nie posiadających odpowiedniej wiedzy. Ustawodawca prawdopodobnie dostrzegł ten problem i pojawił się projekt ustawy Ordynacji Podatkowej, w którym proponuję się wprowadzenie kliku zmian. Zmiany mają dotyczyć ponad 125 regulacji ( w tym związanych z prawem podatkowym).

Zmiany mają znacznie ułatwić procedury podatkowe oraz zwiększyć efektywność pobierania podatków. Jednym z aspektów jaki ma ulec poprawie to kwestia kontaktu podatników z instytucjami podatkowymi.

Proponowane zmiany

udzielanie pełnomocnictwa – podatnik będzie miał prawo do wyznaczenia jednego pełnomocnika, które będzie reprezentował go w wszystkich sprawach.

 doręczanie pism – wskazany adres nie będzie musiał pokrywać się z adresem zamieszkania podatnika

 nowy zapis - klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania, będzie miała na celu większe zabezpieczenie interesów państwa przed oszustami podatkowymi i wykorzystywaniu przez podmioty luk w prawie podatkowym

Obecnie projekty są na etapie rozpatrywania przez Radę Ministrów. Jeśli projekty zostaną przyjęte, jeszcze w tym roku podatkowym mogą się pojawić pierwsze nowości. Podatki to zagadnienia bardzo trudne i złożone więc trudno będzie wprowadzić takie zmiany, które w rzeczywistością sprawią, że procedury podatkowe staną się proste.

Jak już każdy podatnik zna swoje prawa powinien także pamiętać o swoich obowiązkach. O dziwno lista obowiązków jest krótsza od tej, która wymienia prawa. Należy jednak pamiętać, że jeśli nie skorzystamy z przysługujących Nam praw to Nasza strata z kolei jeśli nie wypełnimy obowiązków mogą pojawić się nie przyjemne konsekwencję, bo Urząd z pewnością nie zapomni, że jakąś czynność podatnik zobowiązany był wykonać. 

Lista obowiązków podatnika: 

1. Przestrzeganie terminów płatności.

O tym do kiedy należy wpłacić podatek informują Nas konkretne przepisy prawa podatkowego. Rozróżnia się dwa terminy płatności podatków :

→  w ciągu 14 dni od dnia doręczenia decyzji ( jeśli zobowiązanie podatkowe określane jest za pomocą decyzji wydawanej przez organ podatkowy)

→  różne terminy określone w regulacjach prawnych ( zobowiązanie podatkowe powstaje z mocy prawa )

Jeśli zobowiązanie nie zostanie uregulowane w terminie naliczone zostaną odsetki za zwłokę.

2. Obowiązek przechowywania dokumentacji.

Podatnik zobowiązany jest do przechowywania dokumentacji podatkowej na przykład : faktur, ksiąg podatkowych aż do momentu przedawnienia zobowiązania podatkowego tj. do 5 lat liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

3. Powiadamianie Urzędy Skarbowego o zmianie adresu.

Jeśli nastąpiła zmiana adresu podatnik jest zobowiązany o takiej zmianie powiadomić odpowiedni organ podatkowy. W przypadku nie dopełnienia tej czynności pismo zostanie uznane za dostarczone pod adresem, który zgłoszony jest w Urzędzie.

4. Stawianie się na wezwania.

Podatnikowi grozi kara do 2 800 zł jeśli nie zgłosi się do organu podatkowego bez uzasadnionej przyczyny. Obowiązkiem podatnika jest stawienie się na wezwanie w granicach województwa, w którym zamieszkuje lub przebywa, wyjątek pojawia się w sytuacji kiedy sprawa wymaga osobistego zgłoszenia przed organ, który zajmuję się całym postępowaniem podatkowym.

5. Czynności w sytuacji kontroli podatkowej.

Kiedy dojdzie do kontroli podatkowej podatnik zobowiązany jest do współpracy z organem kontrolującym, do dostarczania mu wyjaśnień, dokumentów., wyznaczenia zastępcy w razie nieobecności.

6. Obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej.

Opłacie skarbowej podlegają między innymi zaświadczenia, zezwolenia, dokładny wykaz czynności, które wymagają uiszczenia opłaty skarbowej wykazany jest w załącznikach do ustawy. Dowód zapłaty dołączony jest do składanego wniosku.